Nederland presteert ondermaats op het gebied van de naleving van kinderrechten. Dit blijkt uit het KidsRights Index-rapport voor 2023 dat vandaag gepubliceerd is door de internationale kinderrechtenorganisatie KidsRights in samenwerking met de Erasmus Universiteit Rotterdam. Ons land daalde maar liefst 16 plaatsen naar de 20e positie op de ranglijst en viel daarmee voor het eerst buiten de top 10. De significante daling wordt veroorzaakt door slechte scores in de domeinen gezondheid en gunstig klimaat voor de rechten van het kind. Op mondiaal niveau waarschuwt het rapport voor een wereldwijde polycrisis.
De KidsRights Index is de eerste en enige mondiale ranglijst, die jaarlijks meet hoe kinderrechten in 193 landen worden gerespecteerd in de domeinen op het gebied van 1) leven, 2) gezondheid, 3) onderwijs, 4) bescherming, 5) creëren van een gunstig klimaat voor de rechten van het kind. Dit jaar werd er een zesde domein toegevoegd: klimaatverandering. In de index van 2023 zakt Nederland van de 4e naar de 20e positie. Buurlanden Duitsland en België staan respectievelijk op de vijfde plaats en achttiende plaats.
De grootste achteruitgang is te zien in Domein 5 (‘gunstig klimaat voor de rechten van het kind’). Hier scoort Nederland ondermaats op de indicator ‘beschikbaar budget’. Dit wil zeggen dat er naar rato van het budget van de Nederlandse overheid, maar een zeer laag percentage naar kinderen gaat. Ook haalt Nederland in dit domein de laagst mogelijke score op de indicator ‘belang van het kind’, wat betekent dat Nederland het beginsel van het belang van het kind onvoldoende toepast bij beslissingen die kinderen aangaan. Een andere significante daling voor Nederland wordt onder meer veroorzaakt door slechte scores in Domein 2 (gezondheid). Dit is bijvoorbeeld te verklaren door de huidige lange wachtlijsten in de jeugdzorg en jeugdbescherming.
Op vijf indicatoren boekte Nederland sinds 2015 al geen vooruitgang meer. Dit zijn de indicatoren: ‘non-discriminatie’, ‘respect voor de mening van het kind’, ‘wetgeving’, ‘middelen’ en ‘gegevens’.
Schending van de kinderrechten
Volgens de KidsRights Index maakt Nederland zich schuldig aan schending van enkele fundamentele kinderrechten, onder andere op het gebied van jeugdzorg en jeugdbescherming. De staat kan namelijk niet de benodigde zorg of bescherming bieden voor een grote groep kwetsbare kinderen. Denk hierbij aan kinderen die afhankelijk zijn van jeugdzorg en jeugdbescherming, kinderen die in armoede leven of asielzoekerskinderen die leven in azc’s. Diverse overheidsinspecties sloegen recent nog alarm over de opvang van asielzoekerskinderen. Bovendien is er ook sprake van regionale kansenongelijkheid, waarbij bepaalde groepen Nederlandse kinderen minder toegang hebben tot onderwijs of jeugdzorg. Kinderen uit benadeelde groepen worden volgens het rapport onevenredig hard geraakt.
Dringende oproep
Marc Dullaert, oprichter en voorzitter van KidsRights is uiterst kritisch: “Deze dramatische cijfers zijn een terugslag van jarenlang slecht beleid op het gebied van kinderrechten. De VN heeft dit al vaker aangekaart en met de aanbevelingen en zorgen is in de afgelopen jaren niets gebeurd. We schieten als Nederland over de gehele linie tekort op het gebied van kinderrechten, denk hierbij aan jeugdzorg, jeugdbescherming, kinderparticipatie en discriminatie. Door de stijging van het kinderarmoedecijfer zijn er nu nog meer kinderen die minder kansen krijgen. Bovendien zien we dat we in Nederland vooral bezig zijn met problemen op de korte termijn op te lossen. Nederland behoort tot de rijkste landen ter wereld, maar presteert op het gebied van kinderrechten ondermaats. Met dit rapport willen we dringend aandacht vragen om de bescherming van kinderrechten in Nederland te waarborgen. De overheid, maatschappelijke organisaties en belanghebbenden moeten samenwerken om inclusief beleid en programma’s te ontwikkelen die regionale verschillen verminderen en gelijke kansen voor alle kinderen bevorderen.”